عمارت چهلستون

از قصه‌ی ما

در سال 1000‌ هجری‌ (1591‌ میلادی) پایتخت صفویه از قزوین بـه اصـفهان انتقال یافت. موقعیت طبیعی و فاصله داشتن اصفهان از مرزها دلیل انتخاب شاه عباس اول‌ به‌ حساب‌ می‌آمد. پادشاه صفویه برای داشتن پایتختی باشکوه فرمان‌ به‌ ساخت عمارات، کاخ‌ها، پل‌ها و... داد. در زمان وی عـالی قـاپو بـنای باقی مانده از تیموریان و ترکمنان آبـاد گـشته و بـه‌ عنوان‌ دولتخانه‌ صفویه معرفی گردید. علاوه بر آن عماراتی چون تالار طویله‌ و توحید خانه به مانند سی و سه پل برای زیبا ساختن پایـتخت جـدید و در تـکمیل دولتخانه صفویه احداث گردید‌. جانشینان‌ شاه‌ عباس نـیز بـه ساخت و سازها ادامه دادند. شاه عباس دوم که‌ بعد‌ از شاه صفی بر تخت نشست ابنیه‌ای چون چهلستون، نمکدان، آیینه خـانه، هـفت دسـت، پل خواجو‌ و... را‌ در‌ این دوره به وجود آورد. در زمان دیگر پادشاهان صفوی به مـانند‌ شاه‌ سلیمان‌ و شاه سلطان حسین نیز با وجود بی توجهی آنها به امر مملکت داری به ساخت‌ و ساز‌ عـلاقه‌ نـشان داده شـد. عمارت‌هایی به مانند هشت بهشت در زمان شاه سلیمان و فرح آباد‌ در‌ عـصر شـاه سلطان حسین آخرین پادشاه رسمی صفویه بر ابنیه دولتخانه قدیم اضافه‌ گردیدند‌. چهلستون‌ که به عـنوان دولتـخانه‌ی جـدید در عصر شاه عباس دوم ساخته شد به عنوان‌ زیباترین‌ عمارت های ساخته شـده در عـصر صـفویه معرفی گردیده است. همین عنوان علتی‌ گردید‌ تا‌ این کاخ را مورد بررسی و تحلیل قـرار دهـیم. مـوضوعی که نباید از آن چشم پوشی‌ کرد‌ اطلاعات تکراری است که منابع راجع به این عـمارات دادهـ‌اند. چهلستون نیز‌ از‌ این‌ مبرا نیست. در ادامه به این توصیفات پرداخته می‌شود.