تاکتیک‌های مبارزاتی فرهنگیان همدان با رژیم پهلوی

از قصه‌ی ما

ملاقات فرهنگيان همدان با حضرت امام و اقدام به تشكيل جلسات دانش‌آموزى

فرهنگيان همدان پس از فاجعه‌ مدرسه‌ فيضيه به ملاقات امام خمينى رفتند و از آن پس تصميم به مبارزه عليه رژيم پهلوی گرفتند و به تشكيل جلسات دانش‌آموزى اقدام كردند. ميرخليل تقوى، يكى از روحانيون تبريزى بود كه در آموزش و پرورش استخدام و به دليل فعاليت‌هاى سياسى به همدان تبعيد شده بود. وى در سال‌هاى 40 و 41 جلسات علمى و دينى تشكيل مى‌داد و تعدادى از دانش‌آموزان دبيرستان‌هاى همدان در آن شركت مى‌كردند. به علت استقبال دانش‌آموزان از اين جلسات كه بيشتر در زمينه‌ مسائل دينى و اسلامى بود و گاهى گريزى هم به سياست زده مى‌شد، علاوه بر جلسه‌ هفتگى، يك جلسه‌ خصوصى ديگر نيز با تعداد محدودتر و مطمئن‌ترى از دانش‌آموزان تشكيل مى‌شد. فرهنگيان همدان علاوه بر پيوند با روحانيون این شهر، با روحانيونى همچون آيت‌الله شيرازى، جعفر سبحانى و شهيد مفتح نيز در ارتباط بودند و با آنان همكارى و همراهى داشتند. آنها همچنین اعلاميه‌هاى امام خمینی را که از قم می رسید توزیع می کردند.

استفاده از امکانات دولتی برای مبارزه با رژیم ممنوع

محمود آزاديان راجع به اين ملاقات مى‌گويد :«با يكى دو نفر از دوستان در قم به واسطه‌ى جابري ‌ـ از طلاب همدانى مقيم قم ‌ـ در منزل امام با ایشان ملاقات كرديم. از امام در رابطه با استفاده از اموال دولتى سؤال كرديم، ايشان فرمودند: «در حد ضرورت استفاده كنيد، اسراف نكنيد.» در خصوص استفاده از اين امكانات براى مبارزه با رژيم اجازه ندادند وگفتند استفاده نكنيد، مگر از اموال شخصى.»

اجازه مى‌دهم؛ به شرط اينكه رقاصى ياد بچه‌هاى مردم ندهيد

سيدكاظم اكرمى نيز راجع به كسب اجازه از امام خمينى به منظور انجام وظيفه در شغل دبيرى در اين ملاقات مى‌گويد «عرض كرديم ما دبير هستيم. از دولت حقوق مى‌گيريم. آمديم اجازه بگيريم كه حقوق‌مان حلال باشد. به يكى از دوستان فرمودند: «چه تدريس مى‌كنيد؟» بنده با يكى از آقايان گفتيم: «ادبيات تدريس مى‌كنيم» فرمودند: «اجازه مى‌دهم؛ به شرط اينكه رقاصى ياد بچه‌هاى مردم ندهيد..»

ميرخليل تقوى، يكى از روحانيون تبريزى بود كه در آموزش و پرورش استخدام و به دليل فعاليت‌هاى سياسى به همدان تبعيد شده بود. وى در سال‌هاى 1340ـ1341 پنج شنبه‌ها بعد از ظهر، جلسات علمى و دينى تشكيل مى‌داد و تعدادى از دانش‌آموزان دبيرستان‌هاى همدان در آن شركت مى‌كردند. سيدكاظم اكرمى و محمود آزاديان نيز در برپايى اين جلسات، يار و همكار او بودند. بدين‌ترتيب، فعاليت‌هاى سياسى فرهنگيان در همدان توسط تقوى پى‌ريزى شد و شكل گرفت. بعد از رفتن تقوى از همدان در سال1342، آقايان اكرمى، مشتاق، آزاديان و محمدصالح مدرسه‌اى، كه همگى دبير بودند، جلسات دانش‌آموزى را دنبال مى‌كردند و هر هفته در يكى از منازل خود و يا اولياى دانش‌آموزان، گرد هم مى‌آمدند.

به علت استقبال دانش‌آموزان از اين جلسات كه بيشتر در زمينه‌ مسائل دينى و اسلامى بود و گاهى گريزى هم به سياست زده مى‌شد، علاوه بر جلسه‌ هفتگى، يك جلسه‌ خصوصى ديگر نيز با تعداد محدودتر و مطمئن‌ترى از دانش‌آموزان تشكيل مى‌شد. در اين جلسه از طرف دانش‌آموزان سؤالاتى در زمينه‌هاى عقيدتى و دينى مطرح مى‌شد و آقايان اكرمى، مشتاق و صالح به آنها پاسخ مى‌دادند و به آگاهى و رفع ابهامات دانش‌آموزان در زمينه‌ مسائل روز و احكام دينى مى‌پرداختند.

علاوه بر جلسات دانش‌آموزى، جلسه‌ ديگرى از سوى فعالان سياسى فرهنگى و بازار تشكيل مى‌شد. در اين جلسه، آقايان متكلم، سيدصادق حجازى، برادران قايمى و تعدادى از بازاريان، از جمله محمد ابراهيم درفشى، برادران حسينى ، سراج و يزدى، در آن شركت داشتند. در اين جلسه، هماهنگى‌هاى لازم براى فعاليت در سطح شهر همدان و چگونگى استفاده از امكانات مالى و معنوى افراد به عمل مى‌آمد.

فرهنگيان مذكور، علاوه بر پيوند با روحانيون شهر همدان، با روحانيونى همچون آيت‌الله شيرازى،جعفر سبحانى و شهيد مفتح نيز در ارتباط بودند و با آنان همكارى و همراهى داشتند. آنها همچنین اعلاميه‌هاى امام خمینی را که از قم می رسید توزیع می کردند.

تکثر و توزیع نوار و اطلاعیه های حضرت امام

محمود آزاديان در اين باره مى‌گويد:«نوارهايى كه مى‌رسيد، پياده مى‌كرديم و اطلاعيه و بيانيه‌هايى كه از جانب روحانيت و به‌خصوص حضرت امام صادر مى‌شد، ما به دست مى‌آورديم و تكثير و توزيع مى‌كرديم و تمام اين فعاليت‌ها مخفيانه بود.»

منابع

مبارزه فرهنگیان همدان با رژیم