جشن هنر در شیراز و اعتراض علما

از قصه‌ی ما

جشن هنر در شیراز و اعتراض علمای شیراز و سخنرانی شهید دستغیب

آیت الله دستغیب در سخنرانی خود اظهار داشت: «خدا ذلیل کند کسی که سینما را در این کشور آورد و مردم را به راه تفریح ناشایسته کشانید.»

در تاریخ 16 شهریور سال 1346 برای اولین بار 60 هنرجو و 60 هنرمند از سوی وزارت فرهنگ و هنر برای برگزاری جشن هنر انتخاب شدند. سازمان جشن هنر در سال 1346 به ریاست عالی فرح دیبا و با 31 عضو هیات امنا تشکیل شد. جشنواره هنر شیراز جشنواره‌ای از هنر نمایشی و موسیقی بود که از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۶ در پایان تابستان هر سال در شیراز برگزار می‌شد. این جشنواره زیر نظر دفتر مخصوص فرح پهلوی و با مدیریت فرخ غفاری اجرا می‌شد.

اولین دوره جشن هنر در 20 شهریور با سفر فرح دیبا به شیراز افتتاح شد. این جشن ده روز به درازا کشید. برنامه‌های جشن هنر در این سال موسیقی سنتی ایرانی و موسیقی کشورهای مشرق زمین، نمایش کهن ایران و موسیقی کلاسیک غربی بود. پریسا اشعار ایرانی را به آواز خواند و به موسیقی ملی جلوه بخشید. از میان گروه‌ها و هنرمندانی که در نخستین جشن هنر بودند می‌توان از یهودی منوهین همراه با ارکستر مجلسی تلویزیون ملی ایران، استاد ولایت خان نوازنده پر آوازه سی تار از کشور هند، ارکستر دومن موزیکال فرانسه به رهبری ژیلبر آمی و استادان موسیقی ایران نام برد.

در تاریخ 5 اسفند سال 1346 و در پی دستگیری آیت الله ربانی شیرازی، روحانیان شیراز از جمله "آیت الله محلاتی"و "آیت الله دستغیب " ضمن ارسال تلگرافی به آیت الله خوانساری و سیدمحمدتقی فلسفی، با اظهار تأسف از بازداشت آیت الله ربانی شیرازی از روحانیون خواستند برای آزادی وی تلاش کند.

دومین جشن هنر شیراز در شهریور ۱۳۴۷ انجام شد. در این فستیوال از همه سوی جهان هنرمندان و منتقدانی فراخوانده شدند تا از زاویه و فرم‌های گوناگون، موسیقی و هنرهای نمایشی سرزمین‌های خود را به نمایش و بررسی بگذارند.

یانیس گزناکیس ارکستر مجلسی تولوز به رهبری اوریا کمب، سولیست‌های کر رادیو تلویزیون فرانسه به رهبری مارسل کورو، کریستیان فراس و پیر باریزه، ارکستر مجلسی تلویزیون ملی ایران، استاد بسم الله خان نوازنده نامی شهنای از هند، کاتاکالی توسط گروه کالا ماندالام، آرتور روبین اشتاین و استادان موسیقی ایران در دومین جشن هنر هنرآوری کردند. در این جشن هنر دو تئاتر ایرانی به نام‌های پژوهشی ژرف و سترگ و نو در سنگواره‌های دوره بیست و پنجم زمین‌شناسی کار عباس نعلبندیان و شهر قصه کار بیژن مفید به نمایش گذاشته شد.

در 13 آذر سال 1347، ساواک با توجه به سلسه سخنرانی های اعتراض آمیز سید عبدالحسین دستغیب، به وی تذکر داد که در صورت ادامه سخنرانی ها وی را ممنوع المنبر می کند، سید عبدالحسین دستغیب اما در تاریخ 17 آذر مجدداً نسبت به وضع سینماها سخنرانی انتقادآمیزی کرد. آیت الله دستغیب در سخنرانی خود اظهار داشت: «خدا ذلیل کند کسی که سینما را در این کشور آورد و مردم را به راه تفریح ناشایسته کشانید.»

۱۳۴۸ سال سوم جشن هنر شیراز سال پیام صوت‌ها بود. در این جشن روش جشن هنر برای ایجاد پیوند با جهان هنر، بیش از پیش بر پایه صوت و آوا بود. سوژه جشن سازهای ضربی جهان بود. در این برنامه سازهایی چون تنبک، مردنگان (ساز هندی)، و گملان (ساز از بالی) و طبل رواندایی و بسیاری سازهای دیگر نواخته شدند.

جشن هنر چهارم در تابستان سال 1349 برگزار شد: در این سال به نمایش بیش از پیش تکیه کرد. چهارمین جشن هنر با نمایش ویس و رامین بر پایه آیین و سنت ایرانی و باز سازی‌های آن‌ها بر اساس منظومه عاشقانه یی به همین نام اثر فخرالدین اسعد گرگانی آغاز شد. یرژی گروتوفسکی، ویکتور گارسیا با گروه آمریکایی نان و عروسک نمایش خود را در کنار قلعه شیراز اجرا کردند. کوارتت جولیارد، باله ملی سنگال، راوی شانکار نوازنده پر آوازه سیتار از کشور هند، نمایش کهن ایرانی و ارکستر مجلسی تلویزیون ملی ایران به رهبری فرهاد مشکوة و دیگر استادان موسیقی ایرانی از جمله گروه‌ها و هنرمندانی بودند که در چهارمین جشن هنر شیراز شرکت جستند.

جستارهای وابسته

سیر حوادث انقلاب در شیراز دفتر تاریخ شفاهی شیراز