همه چیز دانی به نام بیرونی!
ابوریحان محمدبناحمد بیرونی در چه دورهای زیست؟ درسالهای ۳۵۲ تا ۴۲۷ هجری شمسی که بود؟ ابوریحان دانشمند و ریاضیدان، ستارهشناس، تقویمشناس، انسانشناس و تاریخنگار برجسته ایرانی در سده چهارم هجری بوده است. پدر ابوریحان، اخترشناس دربار خوارزمشاه و مادرش نیز ماما بوده است.
پدر ابوریحان را به دلیل حسادت و بدگویی از دربار اخراج کردند و پس از آن در یک روستا در اطراف خوارزم ساکن شدند. گفته میشود دلیل شهرت او به بیرونی نیز همین موضوع است، چون آنها برای مردم روستا بیگانه بودند. بیرونی را از بزرگترین دانشمندان مسلمان و یکی از بزرگترین دانشمندان فارسیزبان در همه اعصار میدانند.
دستاوردهای علمیاش چه بود؟ ابوریحان از اولین کسانی است که به پیدا کردن وزن مخصوص بسیاری از اجسام مبادرت کرد و آنچنان این کار را دقیق انجام داد که اختلاف وزنهای محاسبهشدهاش با وزنهایی که دانشمندان در قرنهای اخیر با توجه به تمام وسایل و فناوریهای جدید خود تهیه کردهاند، بسیار ناچیز است. همچنین ابوریحان در طول عمر خود به شهرهای مختلفی سفر میکرد و به اندازهگیری طول و عرض جغرافیایی آن شهرها میپرداخت و سپس موقعیت هر شهر را روی یک کره مشخص میکرد
او در ۱۷ سالگی ارتفاع خورشیدی نصفالنهار را رصد کرد و یکی از مهمترین فعالیتها و دستاوردهای او، محاسبه شعاع کره زمین است که تا قبل از او، حتی تخمینی هم در این باره وجود نداشت! گفته میشود که ابوریحان مؤلف حدود ۱۴۵ کتاب بوده که در مجموع شامل ۱۳ هزار صفحه است
در ضمن معروف است که در واپسین ساعات عمر ابوریحان شخصی به دیدنش آمد و او در بستر بیماری پاسخ مسئلهای علمی را از وی پرسید. اطرافیان که از کار او متعجب شده بودند، از بحث علمی برحذرش داشتند؛ ابوریحان در پاسخ چنین گفت: «آیا پاسخ این سوال را بدانم و بمیرم بهتر است یا ندانسته بمیرم؟». ابوریحان بیرونی در سن ۷۸ سالگی از دنیا رفت.