بازگشت زائران اسیر به وطن

عصر روز پنج‌شنبه 20 دی ماه؛ روزی که هواپیمای حامل زائران آزاد شده در سوریه از دمشق به سمت تهران حرکت کرد تا 48 ایرانی پس از تحمل 158 روز اسارت به دست نیروهای مسلح مخالفان سوریه در دمشق به آغوش خانوده‌های خود بازگردند. حکایت از آن جا آغاز شد که سفارت جمهوری اسلامی ایران در دمشق روز شنبه برابر با 14 مرداد ماه 1391 در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که 47 زائر ایرانی در قالب کاروان‌های آزاد راهی سوریه شده بودند و متاسفانه صبح همان روز در مسیر خود به حرم حضرت زینب سلام الله علیها در منطقه ریف دمشق از سوی گروه‌های مسلح دستگیر و ربوده شدند. بخش کنسولی سفارت کشورمان هم‌چنین اشاره کرد که با هماهنگی دستگاه‌های ذی‌ربط امنیتی در سوریه پیگیر تعیین سرنوشت آن‌ها هستند. در اولین روزهای انتشار خبر ربودن شدن زائران ایرانی در سوریه ابتدا 47 نفر اعلام شده و بعد یک نفر به این تعداد افزوده و 48 نفر بیان شد. پس از انتشار ربوده شدن 48 زائر اخبار و شایعات بسیاری در رسانه‌های غربی و عربی مبنی بر نظامی بودن این 48 نفر مطرح شد اما همان زمان یک مقام آگاه در وزارت امور خارجه این‌گونه اخبار را به شدت تکذیب کرد. یک روز پس از این گروگان‌گیری اخبار ضد و نقیض در رسانه‌های گوناگون درباره این 48 نفر ربوده شده در دمشق ادامه داشت در همین راستا خبرگزاری شینهوا اعلام کرد که 48 زائر ایرانی ظهر روز 14 مرداد ماه در مسیر فرودگاه دمشق از سوی گروه‌های مسلح سوری ربوده شده بودند، آزاد شدند. هم چنین شبکه المیادین که مقر اصلی آن در لبنان است نیز این خبر را اعلام کرد. هم‌چنین همان روز شبکه تلویزیونی العربیه وابسته به عربستان سعودی تصاویری ویدئویی که ادعا می‌شد48 زائر ایرانی ربوده شده در شهر دمشق پایتخت سوریه هستند را پخش کرد. افراد مسلح وابسته به ارتش آزاد سوریه تعدادی کارت شناسایی را که به گفته خودشان متعلق به ایرانی‌های ربوده شده بود، نمایش دادند. یک روز بعد خبرگزاری رویترز به نقل از نیروهای ارتش آزاد سوریه گزارش داد که سه تن از زائران ایرانی ربوده شده توسط آن‌ها در آن‌چه بمباران «نیروهای هوایی دولت دمشق» خوانده شده به شهادت رسیده‌اند. رویترز در گزارش خود افزود که نیروهای شورشی مخالف دولت سوریه پس از انتشار این ادعا تهدید کرده‌اند، در صورتی که ارتش این کشور حملاتش را متوقف نکند، بقیه گروگان‌های ایرانی را خواهند کشت. اما در 22 مردادماه حسین امیر عبداللهیان، معاون عربی و آفریقای وزیر امور خارجه کشورمان با اعلام سلامت تمامی زائران ربوده ‌شده ایرانی در سوریه، گفت: اخبار تایید شده‌ای مبنی بر این‌که تمامی زائران ایرانی ربوده شده در سوریه در سلامت هستند در اختیار داریم و هیچ خبر و اطلاع تایید شده‌ای مبنی بر کشته‌ شدن تعدادی از آن‌ها نیست. هم‌چنین وی در گفت‌وگو با شبکه خبری العالم، اعلام کرد: تلاش‌های وزارت خارجه برای آزادی زائران ربوده شده در سوریه همچنان ادامه دارد،اطلاعات مناسب و خوبی درباره مکان اختفای این افراد به دست آمده است و موضوع از کانال‌های سیاسی دنبال می‌شود تا زائران از دست تروریست‌ها آزاد شوند. معاون وزیر خارجه کشورمان در عین حال با رد ادعای شورشیان سوری درباره عضویت زائران ایرانی گروگان گرفته شده در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی،گفت: برنامه ربودن زائران ایرانی از پیش طراحی شده بود. وی تاکید کرد: ما قویا هرگونه ادعای برخی از رسانه‌های گروهی مبنی بر این‌که این زوار از نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بوده‌اند، را رد می‌کنیم؛ این زائران به مناسبت میلاد امام حسن مجتبی(ع) عازم زیارت بودند، اما طرف‌هایی به دنبال ربودن اتباع و زائران ایرانی در سوریه هستند. هم‌چنین محمدرضا رئوف شیبانی در گفت‌وگو با ایسنا اعلام کرد: طبق پی‌گیری‌هایی که تاکنون شده است با حضور مسوولان و مقامات دستگاه‌های مربوط در سوریه، کمیته‌ای سیاسی امنیتی تشکیل شد که این موضوع به صورت میدانی پی‌گیری شود. بر اساس اطلاعاتی که در اختیار است، عملا مکان اختفاء و نگهداری این 48 زائر ایرانی شناسایی شده و در حال مذاکره با مسوولان و برای آزادی زائران ایرانی ربوده شده با دولت سوریه در تلاش مستمر هستیم جریان‌های ذی‌ربط هستیم. هم‌چنین علی اکبر صالحی وزیر امور خارجه کشور مان علاوه بر تماس‌های تلفنی با وزیر خارجه سوریه و نخست‌وزیر قطر ، دو روز بعد در 17 مرداد ماه در سفری یک روزه به ترکیه درباره آزادی اسرای ایرانی ربوده شده در سوریه با مقامات این کشور دیدار و گفت‌وگو کرد و از دولت آنکارا خواست، تمامی تلاش خود را برای کمک به حل سریع و موثر این مساله به کار گیرد. در این میان در مهرماه گردان البراء وابسته به گروه تروریستی موسوم به ارتش آزاد سوریه اعلام کرد که این گردان مهلت اعلام شده خود به ایران را در خصوص شهروندان به گروگان گرفته‌اش برای «مدت کوتاهی» تمدید می‌کند تا به این ترتیب زمینه را برای مذاکره فراهم کند. این گردان که متشکل از معارضان سوری بود چند روز گذشته در ویدئویی اعلام کرد که بعد از پایان مهلت دو روزه‌اش، گروگان‌های ایرانی را خواهد کشت. آن‌ها در این نوار ویدئویی خواهان عقب‌نشینی از ناحیه الغوطه شده بودند. این گروه با انتشار تصاویر جدیدی از گروگان‌های ایرانی بر روی اینترنت اعلام کرد که در پاسخ به میانجیگری برخی کشورهای عربی، مهلت تعیین شده را به منظور مبادله گروگان‌های ایرانی با زندانیان دربند زندان‌های سوریه تمدید می‌کند. پس از انتشار این خبر، حسن قشقاوی، معاون کنسولی، پارلمانی و امور ایرانیان وزیر خارجه کشورمان درباره مهلت اعلام شده از سوی شورشیان سوری درباره به زائران گروگان گرفته شده ایرانی در سوریه گفت: خوشبختانه خبری مبنی بر اجرای تهدیدات نداشته‌ایم و باید بگویم هرگونه تهدید غیرانسانی خلاف قوانین بین‌المللی است. هم چنین وی در آبان ماه به ایسنا اعلام کرد: جمهوری اسلامی ایران با کمک دولت سوریه و کشورهای تاثیرگذار بر مخالفان سوریه برای آزادی ایرانیان به گروگان‌گرفته شده تلاش می‌کند. از طرف دیگر در اوایل آبان ماه شیبانی سفیر ایران در سوریه در گفت‌وگوی تلفنی با تعدادی از خانواده‌های 48 زائر ایرانی ربوده شده در سوریه، با اشاره به این‌که طبق آخرین اطلاعات به دست آمده، از سلامت همه آن‌ها مطمئن هستند، گفت: تلاش‌های مستمر و پیگیری دستگاه‌های ذی ربط از جمله سفارت کشورمان در دمشق درجهت آزادسازی 48 زائر ایرانی همچنان ادامه دارد. پس از گذشت نزدیک به 158 روز از گروگانگیری 48 زائر ایرانی در دمشق در 20 دی ماه سال جاری از سوی نیروهای مسلح مخالفان سوریه آزاد شدند و عصر روز چهارشنبه در هتل شرایتون دمشق مورد استقبال مقامات ایرانی از جمله سفیر ایران در دمشق قرار گرفتند. پس از آزادی این 48 زائر ایرانی بار دیگر موجی از شایعه پراکنی‌ها از سوی رسانه‌های خارجی آغاز شد، رونامه وطن چاپ ترکیه مدعی شد: 48 زائر ایرانی در مقابل دو هزار و 130 نفر در سوریه که در میان آن‌ها اتباع ترک حضور دارند و 73 نفر از آنان زن هستند، آزاد می‌شوند. اما خلف المفتاح، معاون وزیر اطلاع‌رسانی سوریه در پاسخ به این‌گونه ادعاها گفت: هیچ معامله‌ای برای آزادی زائران ایرانی صورت نگرفته است. وی افزود: آزادی زائران ربوده شده ایرانی، یک تلاش گروهی و جمعی بود. هم‌چنین برخی رسانه‌های ترکی مدعی شدند که این 48 زائر ایرانی در سوریه با چهار خلبان ترک دستگیر شده در سوریه معاوضه‌ شده‌اند که این خبر نیز از سوی وزارت خارجه ترکیه تکذیب شده است. علی اکبر صالحی وزیر امور خارجه وقت کشورمان پس از آزادی این 48 زائر ایرانی در سوریه در گفت‌و گوی تلفنی با وزرای خارجه قطر و ترکیه و مسولان سوریه در جهت مشارکت آزادی آن‌ها قدردانی کرد. پس از 158 روز اسارت، این افراد بعداز ظهر روز پنج‌شنبه به ایران و به آغوش خانوده‌های‌شان بازگشتند.