قناتی رازآلود

قنات قصبه در بخش مرکزی شهرستان گناباد در جنوب استان خراسان رضوی قرار دارد. قنات قصبه، قدیمی‌ترین و عمیق‌ترین کاریز و قنات جهان نیز به حساب می‌آید. ولی آنچه باعث شده نام آن در میان فهرست ترسناک ‌ترین مکان‌ های ایران قرار بگیرد، افسانه‌ها و باورهای مخوفی است که از قدیم پیرامون آن وجود داشته است. در واقع، بنا به افسانه‌های محلی، این قنات عمیق را انسان‌ها حفر نکرده‌اند، بلکه ساخت آن تنها به دست از ما بهتران ممکن بوده است.

افسانه‌های زیادی نیز پیرامون نام قدیم گناباد وجود دارد. از دانسته‌ها چنین بر می‌آید که نام این شهر باستانی در قدیم چیز دیگری بوده، برخی آن را گُن‌آباد (گون به معنای دیو بنابراین دیو آباد) و برخی نیز گناه‌آباد دانسته‌اند . درحالی که به باور مردم محلی کار حفر این قنات بسیار عمیق، تنها به دست دیوها و اجّنه ممکن بوده؛ ناصر خسرو قبادیانی، جهانگرد شهیر ایرانی، عننوان می‌کند:« پس از آنکه در جنگ دوازده رخ، برخلاف میل کیخسرو، امپراتور ایران پیران ویسه (از پهلوانان تورانی) کشته شد، امپراتور دستور داد تا به کفاره‌ گناهان چند کاریز در منطقه ساخته شود.» در روایتی دیگر احداث قنات قصبه گناباد را به دستور بهمن از سلاطین قدیم ایران دانسته‌اند. در مورد قدمت قنات قصبه هم اطلاع درستی در دست نیست، ولی برخی قدمت آن را همزمان با دوران هخامنشیان دانسته‌اند. به هر حال پیشینه‌ این قنات هرچه باشد، یکی از شگفتی‌های معماری قدیم ایران است.