حسین فقیه سبزواری
میرزا حسین فقیه سبزواری
میرزا حسین در سال 1309 قمری در سامرا به دنیا آمد و در 1318 قمری به نجف رفت. چهار سال تحت نظر والدش مقدمات و ادبیات را خواند و در 1322 قمری با پدر و خانواده‌اش به سبزوار آمد. او در هفده سالگی به امر پدر به مشهد رفت و از درس ادیب نیشابوری، شیخ حسین برسی و حاج سید محمد باقر مدرس استفاده نمود. وی در این ایام، فاجعۀ به توپ بستن حرم مطهر توسط روس‌ها را می‌بیند، ناراحت شده و چندی بعد به امر پدرش به سبزوار بر می‌گردد. از درس خارج پدر و همچنین از محضر درس معقول افتخارالحکما بهره برده و بعد از آن، خود نیز به تدریس دروس سطح می پردازد. بعد از فوت پدرش در سال 1336 قمری، به نجف رفته و مدت ده سال از درس میرزا محمد تقی شیرازی، شریعت اصفهانی، ضیاالدین عراقی و اصفهانی استفاده نموده و به مدارج عالی فقه و اجتهاد می رسد. او اجازات متعددی از علمای وقت دریافت می‌کند، ازجمله حکم اجتهاد از آیت‌الله غروی اصفهانی و آیت‌الله سید ابوالحسن اصفهانی. وی در سال 1347 قمری به سبزوار باز می‌گردد اما بعد از سه ماه و با اصرار علما و مراجع، به مشهد رفته و به تدریس دروس خارج فقه، اصول و امامت در مسجد گوهرشاد می‌پردازد.
فقیه مبارز
فقیه سبزواری در مبارزات ملت همراه و همگام بود. مثلاً در مبارزات ملی شدن صنعت نفت، علیه انگلیس فتوا صادر کرد. در سال 42 برای تأمین آسایش علمای مبارز قیام پانزده خرداد که توسط حکومت دستگیر شده بودند، به دیدار استاندار خراسان رفت. در سال 1338 قمری برای رفع گرانی و تورم با محمدرضا شاه مذاکره کرد. با تلگراف به وزیر فرهنگ وقت خواستار افزودن درس تعلیمات دینی به دروس مدارس شد. از آنجا که قدرت و نفوذ فراوانی در استان خراسان و اعتبار شایانی در میان روحانیت شیعۀ ایران و کشورهای اطراف داشت، همواره مورد احترام و توجه حکومت پهلوی بود. هر وقت شاه و همسرش به خراسان می‌آمدند، به دیدن او می‌رفتند. حتی در مراسم تدفین او رئیس کل ساواک کشور حضور داشت. او در سال 1386 قمری و در 77 سالگی از دنیا رفت و در باغ رضوان دفن شد. از او اثری به نام «هدایة النام فی مسائل حلال و حرام» باقی مانده است.
