مثل پدر برای مردم شهر

از قصه‌ی ما
آیت الله سیدمحمدحسن علوی

پدر معنوی شهر

صبح 28 رمضان سال 1309 در محله‌ی سرسنگ، کوی انبار، سیدی به دنیا آمد، تا نیم قرن بعد از سردمداران خیزش مردمی ضد رژیم پهلوی در سبزوار شود . شهرت پدری‌اش شریعتمدار بود، ولی بعدها در بین مردم به علوی معروف شد. شانزده روز بعد از تولد، مادرش و در یک سالگی پدرش را از دست داد. با فقدان پدر و مادر، نزد جد پدری‌اش بزرگ شد و در دبستان خیریه‌ی سبزوار تا کلاس چهارم درس خواند. سال 1319 راهی مشهد شده و دروس حوزوی را در مدرسه‌ی علمیه‌ی سلیمان خان فرا گرفت. 4 سال بعد به قصد عزیمت به کربلا و اقامت در آنجا راهی تهران شد و بعد از یک سال زندگی در این شهر، چون مقدمات سفر به کربلا فراهم نشد به سبزوار برگشت. در سال 1336 برای ادامه تحصیل روانه‌ی قم شد و نزد اساتیدی همچون میرزا علی مشکینی، شیخ محمد تقی ستوده، میرزا هاشم آملی، سید روح الله خمینی و سید محمد رضا گلپایگانی تلمذ کرد. بعد از 11 سال بهره‌گیری از این اساتید بزرگ به سبزوار برگشت و برای بهتر کردن حال و هوای مردم شهرش و در بحبوحه‌ی انقلاب برای تشدید شور انقلابی، به دعوت از وعاظ کشوری پرداخت. سیدمحمدحسن علوی یکی از جلوداران انقلاب در سبزوار بود و بعد از انقلاب هم پدر معنوی شهر.

خانه امید مردم

بیت آیت‌الله علوی از سال۱۳۴۷، بعد از بازگشت ایشان از قم، در کنار بیت آیت‌الله افقهی، فعال‌ترین پایگاه مذهبی و، اجتماعی و بعدها سیاسی‌، انقلابی شهر به شمار می‌رفت. از جمله فعالیت‌های مذهبی بیت ایشان، برگزاری مراسمات جشن و پذیرایی از مردم در اعیادی مانند نیمۀ شعبان بود. ماه مبارک رمضان هم، درِ منزل آیت‌الله علوی تا سحر به روی مردم باز می‌ماند.درِ بیت ایشان به روی هیچ‌کس بسته نبود. تمام قشرها از بازاریان و فرهنگیان تا دانشجویان و جوانان در این بیت جمع می‌شدند و فعالیت‌هایی را با حمایت آیت‌الله علوی انجام می‌دادند. انجمن خیراندیشان و انجمن نیکوکاران از جمله فعالیت‌هایی بود که با راهنمایی‌های ایشان پایه‌گذاری شد.

 
جمعی از جوانان در بیت آیت الله علوی سال 1356

هادی برای انقلابیان

آیت‌الله علوی در خط‌ دهی به جوانان مخصوصا در سال 1357 و سامان‌دهی حرکت‌های انقلابی و راهپیمایی‌ها نقش مهمی را برعهده داشتند. توزیع اعلامیه‌های امام یکی از کارهایی بود که با محوریت بیت آیت‌الله علوی انجام انجام می‌شد. برنامه‌ریزی هر تظاهرات، شب قبل در بیت آیت‌الله علوی صورت می‌گرفت. اطلاعیۀ راهپیمایی را هم ایشان می‌نوشت و بعد، تکثیر و پخش می‌شد. تظاهرات از بیت ایشان شروع می‌شد. صبح روزِ راهپیمایی همه در آنجا جمع می‌شدند. روستایی‌ها هم با مینی‌بوس خودشان را می‌رساندند. مردم پشت‌ سر آیت‌الله علوی حرکت می‌کردند. محمدرضا هوشمند می‌گوید: «ایشان به مردم تاکید تأکید می‌کرد که سعی کنید تظاهراتی آرام و بدون درگیری داشته باشیندم.» بعد از اتمام راهپیمایی، روستاییانی که برای تظاهرات به شهر آمده بودند، در بیت آیت‌الله علوی اطعام می‌شدند.مهر ماه سال 57، وقتی بیت امام‌خمینی (ره) در نجف محاصره شد، آیت‌الله علوی در واکنش به این واقعه به نمازگزارانِ مسجد جامع می‌گوید: «کفن بپوشید و از هیچ چیز نترسید. من از شما دفاع خواهم کرد.» آیت‌الله علوی در مسیر حمایت و هدایت از انقلابیان و هدایت آنان با خطرهات و آسیب‌هایی هم روبه‌رو شد؛ از افتادن در جوی آب، مقارن با چهارشنبۀ خونین و اصابت پاره‌ آجر به سرش در سفر تبلیغی به اسفراین تا تصادف ماشین حامل ایشان در راه طبس. از جمله اقدامات ایشان در واپسین روزهای منتهی به پیروزی انقلاب، یکی دعوت از محمدتقی عبدوس برای سخنرانی در دهۀ محرم بود، که سخنرانی‌های پر شورش وی در مسجد جامع جانی تازه به انقلابیان داد؛ دیگری هم درخواست از روستاییان برای پختن نان بود، وقتی در دهم دی ماه ۱۳۵۷ از کمبود نان در مشهد مطلع شد. بیت آیت‌الله علوی نه‌تنها مأامن انقلابیان، که در روزهای پایانی رژیم طاغوت، ملجأ مأموران توبه‌ کار شهربانی بود. فعالیت‌های بیت آیت‌الله علوی با پیروزی انقلاب تعطیل نشد؛ بلکه همچنان ادامه دارد. در زمان جنگ، کمک‌هایی از این بیت برای رزمندگان ارسال می‌شد. انجمن نیکوکاران هم که یکی از بانیانش آیت‌الله علوی بود، فعالیت‌هایش را در قالب صندوق قرض‌الحسنۀ جاویدان ادامه داد.

منبع

دایره المعارف انقلاب سبزوار