فرزند صالح انقلاب

دکتر کاظمی آشتیانی

دکتر سعید کاظمی آشتیانی

سعید کاظمی آشتیانی دانشمند نابغه ای بود که یکم فروردین ۱۳۴۰ خورشیدی در تهران دیده به جهان گشود اما پدر و مادر وی اهل آشتیان بودند به همین دلیل فامیلی وی آشتیانی بود. وی بعد از پایان تحصیلات متوسطه در ۱۳۵۸ خورشیدی در رشته فیزیوتراپی دانشگاه علوم پزشکی ایران قبول شد و در همان ۱۸ سالگی هم زمان با ورود به دانشگاه به دلیل هوش و استعداد خود توانست در هنرستان پیام امید به تدریس ادبیات و بینش اسلامی بپردازد.

مقطع دانشگاهی کاظمی آشتیانی همزمان با تعطیلی دانشگاه ها به علت انقلاب فرهنگی و شروع جنگ تحمیلی طول کشید و در ۱۳۶۹ خورشیدی توانست مدرک کارشناسی ارشد خود را رشته فیزیوتراپی از دانشکده علوم توانبخشی فارغ التحصیل اخذ کند. سپس وی با استعداد و نبوغ علمی که داشت، توانست در ۱۳۷۶ خورشیدی از دانشگاه تربیت مدرس، دکتری رشته علوم تشریح با گرایش جنین شناسی را دریافت کند.

تأسیس جهاد گروه پزشكي

در سال 1361 با همكاري دو تن از همكارانش جهاد گروه پزشكي را در دانشگاه علوم پزشكي ايران تأسيس كرد. اين گروه هسته اوليه جهاد دانشگاهي علوم پزشكي ايران بود كه در سال 1365 شكل گرفت و دكتر كاظمي تا سال 1370 عهده دار مسئوليت بخش طرح ها و تحقيقات آن بود. از سال 1371 با تغييرات ساختار مديريتي جهاد دانشگاهي به سمت رياست جهاد دانشگاهي واحد علوم پزشكي ايران منصوب شد كه اين مسئوليت تا پايان دوره حياتش بر عهده وي بود.

فعالیت‌های علمی

پژوهشکده رویان

این دانشمند برجسته با هوش سرشار و توان مدیریتی بالا خیلی زود توانست مراکز درمانی متعددی تأسیس و گروه های مختلف پژوهشی را راه اندازی کند که در آن میان پژوهشکده رویان جهاد دانشگاهی یکی از مهمترین این مراکز بود. این موسسه در خرداد ۱۳۷۰ خورشیدی با مدیریت کاظمی فعالیت خود را آغاز کرد و تا امروزه هزاران زوج نابارور با بهره مندی از خدمات این مرکز پیشرفته درمان ناباروری، صاحب فرزند شده اند. باید اذعان کرد که یکی از بارزترین ویژگی‌های کاظمی آشتیانی توجه به امر کاربردی کردن دانش و فناوری در درمان بود.

وی توانست با این اقدامات، جمع بسیار ارزشمند و فرهیخته‌ای از صاحب‌نظران و نام‌آوران رشته‌های مربوط را به وجود آورد و با دانش فراوان خود به موفقیت های چشمگیری در حوزه گسترش روش های پیشرفته درمان ناباروری، ‌تولید و تکثیر و انجماد سلول ها ی بنیادی جنینی و همانند سازی (کلونینیگ) ‌حیوانات دست یابد و نام ایران را در عرصه های بین المللی با ثبت این پیشرفت ها پرآوازه کند.

فناوری‌های پیشرفته

از دیگر موفقیت هایی این دانشمند نابغه با کمک دوستان خود می توان به تولد اولین نوزاد حاصل از IVF در ایران (۱۳۷۱)، تولد دومین کودک حاصل از ICSI در ایران (۱۳۷۳)، دومین موفقیت ایران در بیوپسی بیضه ای برای درمان ناباروری مردان (۱۳۷۷)، تولد اولین نوزاد حاصل از میکرواینجکشن اسپرماتوزوآی منجمد شده(۱۳۷۷)، تولد نخستین کودک حاصل از PGD در ایران (۱۳۸۲)، تولید نخستین رده سلول های بنیادی جنینی در ایران (۱۳۸۲) اشاره کرد که نام ایران را در میان ۱۰ کشور صاحب این فناوری قرار داد، وی نخستین بانک خون بند ناف ایران را به منظور استفاده از بن یاخته های خون بند ناف در سلول درمانی خانواده ها تاسیس کرد، شکل گیری گروه تحقیقاتی برای کلونینگ نخستین گوسفند همانندسازی شده ایران در ۱۳۸۴ خورشیدی از جمله دیگر فعالیت های وی به شمار می رود.

چهره ماندگار علمی

کاظمی آشتیانی علاوه بر تاسیس موسسات تحقیقاتی در فعالیت‌های علمی حضور پررنگی داشت. چاپ ده‌ها مقاله در مجلات علمی داخلی و بین‌المللی، انجام چندین طرح تحقیقاتی ملی، تدریس در دانشکده‌ها، نگارش کتاب، راه اندازی گروه‌های پژوهشی در شاخه‌های مختلف علوم پزشکی، برگزاری چند دوره جشنواره بین‌المللی رویان، داوری جشنواره‌های علمی و سردبیری مجله علمی پژوهشی یاخته از این جمله این فعالیت های ارزنده وی بودند. به دلیل کشفیات حیرت انگیز وی در زمینه پیشرفت علم و به دلیل تلاش‌های فراوان در زمینه تحقیقات سلول‌های بنیادی جنینی در ۱۳۸۳ خورشیدی از او به عنوان یکی از چهره‌های ماندگار کشور تقدیر شد. همچنین در همین سال از او ‌به‌ عنوان یکی از تاثیرگذارترین دانشمندان خاورمیانه که با توسعه دانش سلول‌های بنیادی، دست برتر علمی را برای ایران ایجاد کرده، سبب شد تا نامش در فهرست ترور موساد قرار گیرد. به همین دلیل بسیاری بر این باور هستند که وی توسط موساد «ترور بیولوژیک» شده است.

کتاب داستان رویانا

کتاب «داستان رویانا»، روایت تاریخ شفاهی از اقدامات شهید دکتر سعید کاظمی آشتیانی در پژوهشگاه رویان از تأسیس تا تثبیت و پیشرفت است که توسط دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی روانه بازار نشر شده است. این کتاب، خاطرات ناب و منتشر نشده از روند شکل‌گیری پژوهشگاهی را روایت می‌کند که موفق به درمان ناباروری و سلول درمانی و شبیه‌سازی شد. در بخشی از مقدمه این کتاب می‌خوانیم: پس از جنگ تحمیلی، عده‌ای جوانِ از جنگ برگشته، دور هم جمع شدند و تصمیم گرفتند مجموعه‌ای را راه‌اندازی کنند که برای اولین بار مشکل «نازایی» را در کشور حل می‌کرد. انگیزه آن‌ها برای حرکت، امید به توشه آخرتی بود که از ثمره تلاش‌شان فراهم می‌آمد. سال‌ها بعد از آن، همه تصمیمات و اقدامات و رنج‌ها، نتیجه کارشان نماد پیشرفت ایران شد و به باز کردن گره زندگی خانواده‌های گرفتار انجامید. این کتاب حاصل مصاحبه‌های بهنام باقری و تحقیق و تدوین محمدعلی زمانیان است که توسط انتشارات «راه‌یار» وابسته به دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی منتشر می‌شود.

وفات

سرانجام این دانشمند نابغه در نیمه نخستین ماه فصل زمستان ۱۳۸۴خورشیدی بعد از سال ها خدمت به جامعه علمی ایران با اینکه تنها ۴۴ سال داشت، دیده از جهان فروبست.

پیام مقام معظم رهبری

آیت الله خامنه ای به مناسبت درگذشت این دانشمند نامدار طی پیامی نوشتند: بسم الله الرحمن الرحیم با تاسف و تلخکامی خبر درگذشت دانشمند مومن و جهادگر، مرحوم دکتر «سعید کاظمی اشتیانی» را دریافت کردم و بر فقدان آن شخصیت ارزشمند که کانون امید و ابتکار و نوآوری بود، افسوس خوردم. وی یکی از فرزندان صالح انقلاب و از رویش‌های مبارکی بود که آینده‌ی درخشان علمی در کشور را نوید می‌دهند. موسسه‌ی رویان که مجمع ارزشمندی از نوآوران و جهادگران عرصه‌ی علوم زیستی است ، در پیدایش و رشد و اعتلای خود، مدیون همت و ایمان و پشتکار این دانشمند جوان و بلند همت است. اینجانب ضایعه‌ی دردناک فقدان این عنصر خدوم و با ارزش را به خانواده‌ی گرامی و همکاران عزیزش صمیمانه تسلیت می‌گویم و از خداوند متعال رحمت و علو درجات را برای وی و صبر و سکینه‌ی الهی را برای بازماندگان و همراهانش مسالت می‌کنم. سید علی خامنه‌ای ۱۳۸۴/۱۰/۱۵