پدر فناوری هسته ای ایران، بنیانگذار و نخستین رییس سازمان انرژی اتمی ایران

دکتر اکبر اعتماد پدر فناوری هسته ای ایران، بنیانگذار و نخستین رییس سازمان انرژی اتمی ایران

اکبر اعتماد شخصیت علمی ایرانی، بنیانگذار و نخستین رییس سازمان انرژی اتمی ایران است که به «پدر فناوری هسته‌ای ایران» شهرت یافته‌است.

از همدان تا سوئیس

او سال ۱۳۰۹ در همدان به دنیا آمد. برای ادامه تحصیل به سویس رفت و در سال ۱۹۶۳ از دانشگاه لوزان سوئیس فارغ التحصیل شد. در سال ۱۳۴۴ به ایران بازگشت و توسط صفی اصفیا، رئیس وقت سازمان برنامه و بودجه، بعنوان مشاور فنی طرح پژوهش‌های رآکتور اتمی استخدام شد. سال بعد، دفتر انرژی اتمی سازمان برنامه و بودجه را بنا گذاشت و خود به مدیریت آن منصوب شد.

قبول مسئولیت

درسال 1346 وزارت علوم و آموزش عالی تاسیس شد كه رسالت آن اجرای انقلا‌ب آموزشی بود. یكی از وظایف عمده وزارت علوم، پیشبرد پژوهش و برنامه‌ریزی علمی و آموزشی درایران بود كه ساختار سازمانی آن قرار شد در موسسه‌ای وابسته به وزارت علوم اما با استقلا‌ل درونی كافی متجلی شود. مجید رهنما، نخستین وزیر علوم و آموزش عالی، به اعتماد پیشنهاد كرد كه در سازماندهی و هدایت این موسسه به او یاری دهد. اعتماد مسوولیت تأسیس این سازمان را بر عهده گرفت.

اولین رئیس موسسه تحقیقات و برنامه‌ریزی علمی و آموزشی

در سال ۱۳۴۷ به سمت اولین رئیس موسسه تحقیقات و برنامه‌ریزی علمی و آموزشی، که بدیل ایرانی مرکز ملی پژوهش‌های علمی (CNRS) در فرانسه بود، منصوب شد.

اعتماد، در دوران تصدی ریاست موسسه تحقیقات و برنامه‌ریزی علمی و آموزشی، مدام در جست‌وجوی برداشت‌هایی تازه در زمینه‌های آموزشی بود. یكی از دستاوردهای این جست‌وجو دانشگاه بوعلی سینای همدان است كه اعتماد بانی آن و از سال 1351 تا 1353 رئیس‌اش بود، شهری كه گرچه محل تولد اعتماد نیست اما پدرش سال‌ها ریاست اتاق بازرگانی همدان را بر عهده داشت و وی تحصیلا‌ت ابتدایی را در همدان گذرانده بود.

ریاست سازمان انرژی اتمی ایران

با این همه وقتی در سال 1353 به او پیشنهاد شد كه طرحی نو برای دستیابی به انرژی اتمی درایران دراندازد، از یك سو عظمت مطلب و از سوی دیگر چالش ایده نو، او را به راهی دیگر كشاند. اكبر اعتماد درسال 1353 به ریاست سازمان انرژی اتمی ایران منصوب شد.

اعتماد معمار سازمان انرژی اتمی در ایران شد

تا آن زمان چنین سازمانی وجود نداشت، اعتماد آن را ایجاد كرد و تا چند ماه پیش از انقلا‌ب 1357 ریاست آن را به عهده داشت. اهدافی كه اعتماد برای دستیابی ایران به فناوری اتمی بر شمرده بود؛ تامین انرژی، كمك به تحقیقات اتمی و كاربردهای هسته‌ای در كشاورزی، طب، بیولوژی و صنعت را در بر می‌گرفت. در گزارشی كه اعتماد طی یك ماه برای مسوولان ارشد وقت تهیه كرد هدف‌های انرژی اتمی در ایران تشریح شده بود؛ كادر قانونی و حقوقی این كار روشن شد و كادر تشكیلا‌تی و حدود اعتبارات مورد نیاز آن پیشنهاد گردید.اعتماد معمار سازمان انرژی اتمی در ایران شد و فناوری اتمی بر گرده‌های او و همكارانش استوار شد.

با وقوع انقلاب اسلامی ایران، فریدون سحابی ریاست سازمان انرژی اتمی ایران را به دست گرفت.

اکبر اعتماد در مصاحبه‌های خود همواره انرژی اتمی را برای ایران لازم و ضروری و دستیابی به این انرژی را حق ایران می‌داند.

مستندی با عنوان " من اکبر اعتماد، اتم می‌شکنم " به کارگردانی سید وحید حسینی و احمدرضا گنجه‌ای در مورد زندگی این شخصیت علمی در سال ۱۳۹۱ ساخته شده است.

منابع

«پدر فناوری هسته‌ای ایران»