مسجد نو

مسجد نو ابتدا نامش اتابک بود که به دستور اتابک 700-800 سال پیش هم‌زمان با سعدی، درست می‌شود. سازنده ی آن اتابک سعدبن زنگی پادشاه وقت فارس بوده است که بنا به نذری که برای شفای فرزند بیمارش کرده بود پس از سلامتی او این مسجدرا می سازد. بعدها تبدیل به مسجد نو می‌شود و بعدتر مسجد شهدا. مسجد نو قبلاً روبه روی حرم بود که خیابانی شامل مغازه‌ها بودند و بعدتر به مسجد شهدا معروف می‌شود. چون این مسجد بعد از مسجد جامع عتیق ساخته شده است ان را مسجد نو نامیده اند.شاید هم چون چندین نوبت در سال های 690و1183و1296ه.ق در اثر زلزله های شدید ویران و از نو ساخته گردید به نام مسجد نو نامیده شد.

یه حوض بزرگی وسط حیاط مسجد بود و دوتا سکو. درختها هم دورتادور حوض. وسطش یه جوب آب بود. تنوره هم داشت.آب رودخانه اش جاری بود.اطراف همش خاکی بود. طرف قبله یک سنگ فرشی بود و دوتا سکو که از ان برای نماز استفاده می شد. مسجد نو کتابخانه ای داشت که باید عضو میشدی و کارت میگرفتی.آنجا جلسات مخفی بود. از طریق کتابخانه هم اعلامیه ، کتاب ها و نوارهای انقلابی را تکثیر میکنند.مسئول این کتابخانه بعد از پیروزی انقلاب میشود جز پاسداران انقلاب در فرانسه. مسجد نو یکی از چند مسجد فعال و پایگاه مبارزه در سال های اوج انقلاب بوده است. حاج سید حسین هاشمی یزدی پیش نماز اول مسجد بود. درشیراز و عراق باسیدنورالدین الحسینی الهاشمی همکلاسی بود.باکسب اجازه اجتهاد به شیرازمراجعت نمود و درمسجدنو به ترویج دین ونماز جماعت می پردازد و۱۵ سال آخرعمردرمنزل بستری میشود. منصب او بعد ازگرفتاری و بیماری به سید احمد پیشوا میرسد تا سال های اوج مبارزه مسجد را پیشوایی کند.

مسجد نو بزرگ ترین مسجد ایران است که الان نماز جمعه ی این شهر در همین مسجد خوانده می شود و بعد از انقلاب به نام مسجد شهدا هم گفته می شود چون اولین شهیدی که در 5 رمضان در شیراز برای انقلاب داده شد، در همین مسجد بود. اسم مسجد به مسجد شهدا تغییر کرده چرا که در 5 رمضان مردم را در آن به گلوله بستند و شهدایش با زبان روزه پر میکشند.