سنت «رمضان خوانی» برای کمک به محرومین
ماه مبارک رمضان، ضیافت پرشکوه الهی است، و در این ماه مبارک، آیین های فرهنگی و اجتماعی بی نظیری در سطح سیستان و بلوچستان اجرا می شود. « رمضونیکه» یا «رمضان خوانی» آیینی قدیمی ، ماندگار و دلنشین در شمال سیستان و بلوچستان است که هر ساله در ماه رمضان برگزار می شود و جلوه‌ای زیبا به ماه مهمانی خدا در این خطه از ایران داده است. این آیین بازتابی از روحیه فتوت و جوانمردی مردمان سیستان نسبت به مظلومان و نیازمندان است.
آیین «سحرخوانی» و «رمضان‌خوانی» بیش از یک هزار سال پیش یعنی از اوایل اسلام، نزد ساکنان سیستان مرسوم بوده و یکی از آیین های مبتنی بر همکاری و همدلی مردم سیستان است. انسان به تاریخ این سرزمین می بالد و به خود و بزرگان این سرزمین افتخار می کند که در قرون گذشته همواره اعتقادات مذهبی را سرلوحه زندگی قرار داده اند.
رمضان خوانی چیست؟
رمضونی خوانی از حدود سیزدهم ماه رمضان شروع و قبل از شب نوزدهم (مصادف با ضربت خوردن مولای متقیان امام علی (ع)) پایان می‌یابد. این آیین بدین صورت است که گروه هایی پنج تا بیست نفره با خواندن اشعاری، به درب منازل مردم می روند؛ اشعارِ:
ماه رمضان آمد مهمان خانه‌هایتان کنید
خروس یک ساله را برایش قربانی کنید
خروس یک ساله که در برابر عظمت این ماه هدیه ای ناقابل است
گاو وگوساله را برایش قربانی کنید
/
رِمَضــــــو الله الله رِمَضــــــو رمضــــــو الله خوش نوم خــــــدا... نمونه ایی از اشعاری است که به زبان محلی در این مراسم رمضونیکه خوانده می‌شود.
سپس صاحب خانه براساس وسع خود هدایایی مانند آرد، قند، شکر، گندم، نان و خرما و بعضی مواقع هم پول به گروه هدیه می دهد؛ برخی خانواده ها که توان کمک کردن ندارند کاسه ای آب به گروه رمضان خوان هدیه می کنند.
در پایان هر شب اعضای گروه کنار یکدیگر جمع می شوند و غذا‌ها و پول جمع آوری شده از مردم را میان نیازمندان و فقرا محله و روستا تقسیم می‌کنند. رمضونیکه نوعی شادی در روستا یا محله محسوب می‌شد بطوریکه گاها با شوخی‌های متفاوتی از سوی صاحب خانه در برخورد با افراد و پاشیدن کاسه‌ای آب از روی دیوار و… بر سر و رویشان همراه می‌شود.
آیین سحرخوانی
در آئین سحرخوانی با توجه به رشد تکنولوژوی و وجود وسایل سمعی بصری، باز هم فریاد ریش‌سفیدان سیستانی شنیده می‌شود. در این آئین بزرگان منطقه یک ساعت قبل از اذان صبح بر بالای بلندترین منطقه روستا می‌روند و با ضربه زدن به دهلی خاص و با خواندن اشعار دینی و عرفانی مردم را از خواب بیدار می‌کنند. پس از آنکه مردم بیدار شدند با ذکر سروده‌ای خاص به استقبال اذان صبح می‌روند تا این که موقع اذان صبح آن را با صدائی بلند به مردم اعلام می‌کنند.
| فیلم خبری |
منابع
«آیین رمضان خوانی قدمتی به بلندای تاریخ سیستان». باشگاه خبرنگاران جوان. 19 خرداد 97.
«رمضان خوانی ، فرزند برومند عیاری، در شمال سیستان و بلوچستان». خبرگزاری صداوسیما. 1 خرداد 98.
«رمضان خوانی سنتی دیرین در هیرمند». خبرگزاری صداوسیما. 1 خرداد 98.
